Korejat

“Leuh gusti, ari ieu teh Neng Lilis putrina si mamah nu pang gedena teh?”
”mmm...muhun" tembal kuring bari semu kerung hariweusweus ninggali sakuliling petempatan nu asa teu asing dina ingetan, kuburan aki kuring!
"hilap deui ka ema?" tanya menehna bari halon ngusapan buuk kuring
"mmm saha nya?" tanya kuring bari nyengir
"duuuh gusti ges gede deui gening incu teh, ari sugan teh moal hirup maneh teh cu!" bari ngagabrug
Kuring ngan bisa cicing bari reuwas ninggali ka palebah mata si mamah, katinggali cipanon ngareclak kana damisna.
"ieu teh buyut maneh cu, pentes w atuhda teu inget ge atuh da can pernah mangku ma uyutmah"
"Hah" kuring beuki kerung ngadengena bari teg teh hate rada sieun teu wani ngalepaskeun leungeun nu keur meulit kana awak kuring harita teh, leungeun ti nini - nini nu ngakuna yen manehna teh uyut kuring
"sa sa sanes ma uyut abdimah tos parupus sadayana ge?"
Heueuh geulis, tong sieun, tong hariwang...ma uyut mah menta widi heula sakeudeung ka malaekat pikeun panggih jeng maneh sakeudeungmah dina pangimpian"
atuhnya kuring teh beuki reuwas, cur kesang lembut kesang badag, kesang tiis kesang panas ngadenge jawabana teh.
korejat hudang ngagorejag bari rurat reret kasakuliling kamar kuring nu poek mongkleng...da puguh w geuning keur aliran listrik teh...nyiwit leungeun ngayakinkeun lamun kuring teh ges hudang alias teu keur aa dina pangimpian deui.

Cag ah, baktos simkuring: Lilis Mayasari, nu kahudangkeun tengah peuting.

Bangbung Hideung

Update bewara: Innalillahi wa innaillaihi rojiun, parantos tutup yuswa seniman sunda asal Kota Bandung, Detty Kurnia (49) di RS Hasan Sadikin Bandung, Salasa enjing tadi. Mugia ditampi iman islamna, dicaangken pakuburanana :'(

Carita basa dua bulan katukang kuring mulang ke lembur, keur aya acara imtihan di lembur nini kuring. Kabeneran kapi adi kuring teh miluan marigél euyah dina acara eta teh, nya atuh kuring teh indit ninggalian kadinya bari nunungtun adi kuring nu bungsuna, jabaning samemehna da memang gés dipenta tulung ku Mamang kuring teh piken motoan sajepret dua jepretmah cénah jang kenang – kenangan motoan si Ujang jéng si éneng.

Acarana teh dimimitian ti jam 9 beurang, rada tereh jeng panbeja ti si Mamang samemehna nu ngomong yen acara teh dimimitianana jam 10. Nyaa kuring teh atuh karek jam 10 indit ti imah teh (jarak ti imah ka lembur nini teh kira – kira aya sakiloan). Népi kadinya teh hanjakal pisan, kapi adi kuring nu pangleutikna mah gés kaliwat ngigélna teh, tapi cénah da aya keneh hiji lagu deui engkin sore.
Kuring teh nya motoan we sababaraha jepret didinya teh samemeh indit ka Ciparay (ngaran Dayeuh tempat adi kuring nu lalaki sakola) pikén ngahadiran rapat orang tua ngawakilan indung bapa.

Beres balik ti sakola kuring balik deui ka lembur nini, bari Alhamdulillah gés disampakeun tuang liwét nyarambel jeng sadulur – dulur didinya nu kabeneran keur araya, da poénan libur harita teh...cénahmah ngahaja nungguan kuring beh balakecrakan heuheu. Beresna tuang kuring ngadaweung heula dina teras si Mamang bari garandeng ge ku sora pangeras/ sapekér ti buruan Masjid nu keur nabuh barudak imtihan tea.

Tuluy kuring hanjat ke beulah tonggoh nunungtun adi kuring nu bungsu jang ninggali kapi adi nu sakeudeung deui rek maju ka panggung cénah bari teu poho mamawa kamera nu gés disakuan dina calana. Alhamdulillah géning teu kaliwatan deui motoan kaparigelan kapi adi teh nu cing rancunit ujat ajet dina luhur pangggung kuring sésérian ninggali padukdeukna eta barudak teu bareunang diatur posisina..aya nu beuki maju, beuki mundur, jéng parohoan deui gerakan – gerakan ngigélna haha dasar barudak.

Peutingna acara teh masih keneh araya, tapi nu tarampil teh barudak gedena, tatarian, pidato dakwah jeng bobodoran nu aya dina acara panunggungan (Bentang bodorna Mamang kuring nu pangais bungsu haha). Keur lalajo kitu Mamang kuring datang nyampeurkeun ngomong yen engke bakal aya tari Jaipongan (dina jero hate kuring heran, Naha boro mah eta teh acara imtihan barudak ngaji tapi naha dibandungan titadi teh lolobana nu jaroged dangdut, pop…jeng ayena rek ditambah Jaipongan???) haha kuring mah ngan ukur bisa lalajo we wungkul lumayan jang hiburan bari sasakali mah ngajepret moto lamun aya nu alus.

Tuluy caritana teh budak lalaki jeng awewe (saumuran jeng kuring) ges naek kaluhur panggung teh, cenah rek duet jaipongan nu judulna teh Bambung/ bangbung hideung bari gés lengkep mamake kabaya beureum eta budak awewe teh, jeng lalakina make baju batik (huahaha teu nyambung pisan pikir kuring teh). Tapi ari ku kitunamah harita teh panonton nu didarinya teh pada ngarumpul baru nyaruitan jeng ngareprokan…tapi aya pamuda nu cing celetuk teh ngomong “naha bangbung hideung teh beureum eta mahnya!” barakatak teh panongton loba nu sareuri kaasup oge kuring harita teh.

Derr kaset lagu Bangbung hideung teh diputer, sapanjang lagu eta diputer kuring mencrong asa ngabirigidig ninggalikeun nu daruet eta jaipongan, bari sasakali kuring keprok lamun pas dina mangsa adegan tari nu haradena kitu deui jeng panongton nu sejen ogé….dipirig ku musik nu hade jeng gerakan seni tarina nu hade diacungan jempol….duh waas! Tah Sanggésna kuring tatanya ka budak lalaki nu joged tadi da panasaran kana laguna, Alhamdulillah eta lalaki teh teu pédit mere beja yen eta lagu teh cenah ti Rika rafika , judulna bambung hideung heuheu….kuring nganuhunkeun ka manehna. Alhamdulillah kamari kuring maluruh dina Google menang eta tagu teh, sapo jeput eta lagu diputer dina winamp komputer kuring hahay….tah bilih dulur – dulur bade ngunduh mangga bujeungan bae ieu surélék:

http://www.4shared.com/audio/SVuecqG8/Rika_Rafika_-_Bangbung_Hideung.html

Deuuuh sok ingét mangsa katukang kuring keur leutik, lamun gés pareng datangna imtihan teh ngadadak asa rajin hayang buru – buru indit ka pangajian teh, da sidik balikna bari latihan pidato jéng ngigél haha....résép jabaning da bakal dipangmeulikeun baju anyar jang kana panggung.

Dokumentasi Foto: Lilis Mayasari.

Cag ah,
Baktos simkuring: Lilis Mayasari/ LieZMaya

Carpon: Misbahudin

Foto: Jalan motong (satapak) ka sakola SD, Cidodol – Bahuan (Lilis Mayasari).

Keur jaman sakola SD baheula angkatan kuring sakelas teh aya 35 urang murid, tadina mah aya 33 ketang, ngan basa naek ka kelas opat datang dua murid anyar, maranehna datang ti beulah Bandung nu rada ngota ngaranana teh si Penti jeng si Misbah (ngaran aslina Misbahudin). Ari si Penti mah budak awewe nu jangkung, buukna panjang lurus, sedengkeun si Misbah mah budak lalaki nu boga awak nu jangkung gede, bisa disebut pangkasepna harita mah, dibandingkeun jeng si Jujun atawa si Landak mah nu baragajul olol leho...nya kabuktian, loba babaturan wewe sakelas kuring nu jumlahna aya kana 20 urang nu katingalina kapentang asmara ku eta budak kaasup kuring salah sahijina haha.

Tah hiji mangsa barudak baragajul olol leho CS-an si Jujun teh arindit ulin rek marulung muncang cénah di kebon Pak Rubama, nu kabeneran di handapna teh aya susukan. Tangkal muncang pak Rubama teh leubeut kacida, unggal poé teu wéleh aya wae muncang nu marurag ka wahangan, tapi hanjakalna pak Rubama teh katelah galakna kacida ciga maung, laum manehna gés ambék hohoak barudak teh cing pelecir lalumpatan, nya jadi sabisa – bisa mah kudu waspada ulah nepika garandeng kapergok kunu bogana. Harita si Jujun teh ngajak si Misbah (murid baru tea) piken mulung muncang didinya, ari ku kuring mah gés kabaca yen manehna teh boga niat rek ngajailan eta budak kota. Nya tapina da dasar budak lalaki daek we diajak teh, jabaning kuring ge moal mungkin ngalarang manehna, da sidik can wawuh tea, gengsi tur boga keneh ka era mah harita teh heuheu.

Ari kuring mah harita jeng babaturan awewe teh kawas biasa ngaradon mulung asem, teuing kunaon kuring resep pisan pabalap balap eta kadaharan nu teu lazim, padahal mah mun dipikir – pikir ayéna mah jang naon da lamun gés meunang ge da tara di dahar, nu aya mah kalah nyeuri beuteung atawa di bikeun ka si Mimin atawa ka si Leni nu harobi pisan nambulan asem, reusép we meureunnya lulumpatan ngesang lah. Tapi hanjkalna si Penti mah harita teh teu ngilu mulung asem da sabab ceunah mah manehna teh keur gering, jadina teu bisa asup sakola. Tapina lain ngan barudak lalakina wungkul nu meunang kasusah teh, barudak awewe nu mulung asem ge boga rasa kasieun, sabab eta tangkal asem gede teh padeukeut pisan jeng kuburan samoja (kuburan hiji awewe nu maot basa waktu ngajuru, dikuburanana teh pinuh ku tangkal samoja kembang kayas jeng bodas...jeng loba nu ngadarongeng yen "aya jurigan"), jabaning teu jauh oge ti patempatan barudak lalaki marulung muncang.

Caritana basa waktu barudak lalaki CS si Jujun teh ngajailan si Misbah, nyaéta nitah si Misbah pikeun nyokot muncang dina wahangan maranehna lalumpatan bari cocorowokan patarik - tarik sangkan pak Rubama teh kaluar ti kandangna imah, da sidik si Misbah mah murid kota anyar nu teu apal nanaon...tah wanci eta barudak olol leho teh buru - buru ngabaleucir ninggali pak Rubama kaluar ti imahna mukakeun panto, si Misbah reuwaseun...atuh buru – buru manehna hanjat kana gawir rek ngiluan kabur jeng nu lian, tapi hanjakal manehna teu ahli tuak taek gawir nu léér, nu antukna atuh langsung ti soledat labuh kana wahangan, sukuna misalah (keseleo)...manehna cérik ngararasakeun tatu dina sukuna.

Kabeneran teuing kunaon harita teh kuring bét hayang balik heula ka imah sabab ku lapar, kabeneran imah kuring teu jauh ti sakola, lamun ku lumpat "kuda" beunang 7 menit ge langsung nepi hareupeun teras. Balikna, kabeneran pisan kasampakeun hawar – hawar kuring ngadenge sora aya nu ceurik, harita kuring teu langsung nyampeurkeun da sieun tea ku jurig, kuring ngarempod cicing handapeun tangkal kalapa bari bijil kesang lembut kesang badag....rek ngaliwat teh sieun kacida, niat kuring harita hayang balik deui we ka imah, jabaning katingali aya pak Rubama di hareupeun panto imahna...deuh kumaha yeuh pikir kuring!
Tapi pas ditilik – tilik di handap gawir teh katingali ciga aya leungeun keur muntang kana jukut gawir, leuh kuring kukuceuk mata da bisi salah titingalian harita teh...ah kuring teh panasaran, kuring maju salengkah...bari ngitung ramo – ramo,
Maju...
Entong...
Maju...
Entong...
Maju...
Entong...
Maju...
Entong...
Maju...
Entong...
Aaaah da entong, kumaha yeuh pikir na hate teh, tapi da kuring teh panasaran bisi nyaan jelema, kuring maca Bismillah bari leumpang semu lumpat...Baruk, gening katingali aya budak lalaki di handap teh keur cirambayan, si Misbah!
Kuring buburu nyampeurkeun bari nanya...kenapa kamu teh? (Si Misbah teh teu pati bisaeun nyarita basa sunda)
“ini, kakiku keseleo” pokna teh bari nyusutkeun cimata da era meureun ditinggali ku awewe... *anu bageur tea hihi*
“alaaah, kumaha atuhnya” bari halon kuring karunya ningali mahena nu keur kanyenyerian.
Haat hate kuring harita teh, tapi kuring teu mungkin bisa nulungan ngangkat manehna atawa narik leungeunna kaluhur da sidik kuring budak awewe leutik, berat awak ge ngan sakur 25 kilo harita teh, teu mungkin bisa ngangkat anak gajah *haha tong ngambek bah*. Ah kuring teh teu make pikir panjang deui, ngawani – wanikeun maneh pikeun menta tulung ka pak Rubama, da meren sagalak – galakna manehna moal mungkin tega meureunan nganteup.

Ari pekteh Alhamdulillah, énya we geuning di sampeurkeun di penta tulung teh manehna langsung buru - buru lumpat nulungan, malahan mah si Misbah teh dibawa ka imahna pikeun di ubaran, di urut sukuna...nya kuring ge milu abus ka jero imahna ninggalikeun si Misbah di urutan bari aya karunya oge cirambayan nyerieun semu ngajerit leutik nahan kasakit.

Kuring ninggali eusi imahna loba parabot nu hargana teu sapira, harurung harerang, kuringge ninggali aya loba piala nu ngajalenjreng dina lomarina, geningan manehna teh guru (panjang caritana mah manehna teh jadi guru kuring di SMP gening hahay). Jeung geningan da bageur manehna teh, teu ciga nu aya dina pikiran kuring jeng barudak sakola lianna nu ges mangtaun – taun kasieunan ku pake Rubama, pedah we eta nada ngomongna gés kitu tibaheula, ciga nu ambeuk heuheu.

Sanggés beres di urut teh si Misbah tuluy dibawa ka sakola bari di aakod, kuring nuturkeun ti tukangeun dibarengan hate nu asa bulingah sapapanjang jalan.

Tah hikmahna mah pamiarsa, ti poé eta kuring teu sieun deui ngaliwat ka gawir deukeut imah pak Rubama teh, jeng si Misbah ge jadi wawuh rada deukeut ka kuring...nya atuh laloba nu saririk barudak awewe nu lian teh, ngan hanjakal ari gés wawuh budak eta teh sok nunutur kuring, jadina teh lila kalilaan mah asa ilpil (ceuk basa barudak ayeuna mah haha, hampura ketang bah ah heurey...mun pareng salira maca ieu postingan, hampura kurang leuwihna nya kang misbah, dimana atuh ayeuna teh, meni teu keucet2 atuh???).
Hampura dak ah...sono pisan ka sobat baheula, teuing ngalencar kamarana :(

Cag ah,
Baktos simkuring: Lilis Mayasari/ LieZMaya - Bandung 11 April 2010 (nu cape karek mulang ti lembur).

Kaulinan barudak sunda baheula

Saméméh kaulinan komputer sarupaning Sega, PSP, atawa Nintendo datang, barudak leutik di Tatar Sunda boga rurupaning kaulinan pikeun ngeusian waktu ulin manéhna sabada diajar atawa mantuan kolotna, ayeuna mah cigana geus langka pisan, kajabaning di lembur - lembur leutik ciga lembur simkuring meureunan hehe.

Beda jeung kaulinan elektronis nu sipatna nyorangan, rurupaning kaulinan heubeul ieu biasana kudu dipaénkeun ku leuwih ti saurang. Sipat ieu tangtuna mangaruhan sifat budak sacara umum. Kaulinan elektronis ngadidik budak jadi teu kaiket/mahardika/independen, ngulik jeun kompetitip. Sabalikna, kaulinan heubeul ngajarkeun budak hirup sauyunan jeung paheuheuyeuk leungeun. Sawatara jalma boga pamadegan yén ieu téh aya hubunganna jeung sipat barudak ayeuna, hartina masarakatna nu bakal kahareup, anu leuwih gedé rasa kasoranganana jeung turun rasa babarenganana.

Dua sifat ieu aya goréng aya alusna, teu bisa dibédakeun hideung bodas. Ieu tangtuna tangtangan pikeun kolot supaya bisa ngawanohan budak jeung dunyana supaya kahareupna generasi hareup jadi generasi nu mardika, kompetitip, ngulik tapi teu égois, atawa boga 'rasa sosial' nu lemes.

Salian ti ngajarkeun rasa babarengan éta, hiji ciri lain kaulinan barudak lembur baheula téh biasana mah tara leupas ti kakawihan, sanajan kawihna ngan saukur kawih pondok tur leuwih deukeut kana hariring tibatan kana ngawih. Contona, dina kawih kaulinan pelak cau nu ngabogaan pancén "nyabut" bibit cau kudu uluk salam heula maké kawih. Kusabab ieu, loba nu ngahijikeun kakawihan jaung kaulinan budak.

Tah, Dina daptar di handap disebutkeun rupa-rupa kaulinan budak Sunda:

- Ambil-ambilan: kaulinan budak bari kakawihan anu biasana dipetakeun di buruan jeung perlu lobaan.
- anjang-anjangan: kaulinan nu niru-niru jelema nu geus rumah tangga, aya bapa, ibu, anak, tatangga, warung, pasar, jsb. Biasana dilakukeun ku barudak awéwé, tapi saupama aya budak lalaki sok pirajeunan dijadikeun bapa.
- bébénténgan: kaulinan anu dipetakeun ku cara silihbeunangkeun (ditoél) bari ngajaga bénténg anu dijaga ku batu, talawéngkar, jsb.
- béklen: kaulinan anu maké bal béklén jeung sawatara kewuk. Biasana dilakukeun di jero imah atawa téras.
- boy-boyan: Ieu kaulinan salah sahiji kaulinan nu paling dipikaresep ku simkuring di lembur kapungkur. Kailinan anu maké bal saukuran bal ténis pikeun malédog talawéngkar nu ditumpukkeun. Upama keuna, anu jadi ucing kudu ngaberik terus malédogkeun bal ka nu malédog tumpukan talawéngkar bieu. Kitu terus nepikeun kabéh pamaén keuna kabalédog.
- congklak: kaulinan maké papan kai dieusi kewuk.
- cacaburangé: kaulinan di jero imah bari kakawihan. Aya nu jadi ucing nu kudu neguh barang anu dikeupeul ku batur. Upamana nu ngeupeul éta batuna kateguh, gantian jadi ucing.
- cingciripit: kaulinan bari kakawihan.
- damdaman: kaulinan anu maké mikir lantaran butuh stratégi sangkan buah dam urang teu béak dihakan ku buah dam batur anu jadi lawan urang.
- endog-endogan: kaulinan maké leungeun bari kakawihan. Leungeun ditumpuk bari meureup nyarupa endog, terus gogoléangan atawa endogna peupeus nuturkeun kawih.
- empét-empétan: kaulitan mangsa sawah dibuat ku cara niupan tarompét tina jarami.
éncrak kaulinan anu biasana maké sarupaning sisikian (siki asem, siki tanjung, jsb.)
- éngklé: kaulinan ku cara éngklé-éngkléan bari suku nu teu napak kana taneuh mawa batu. Nalika nepi kana kalang anu jadi bates, batu éta kudu ditajongkeun kana batu séjén anu ditangtungkeun
- galah asin: kaulinan maké kalang di taneuh buruan ku cara lumpat ti hiji kalang ka kalang lain terus balik deui. Salila bulak-balik, teu meunang katoél atawa beunang ku nu ngajaga kalang. Dipaénkeun baladan.
- gatrik: kaulinan maké awi bébékan anu kudu dibetrikkeun pajauh-jauh ku jalan diteunggeul ku paneunggeul tina awi ogé.
- gugunungan: kaulinan paluhur-luhur nyieun gugunungan tina taneuh, biasana taneuh ngebul.
- hahayaman: kaulinan lobaaneun anu salah saurangna jadi hayam, saurang nu lain jadi careuhna. Hayam diudag-udag careuh bari lulumpatan sanajan teu laluasa lantaran dihalang-halang nu séjén anu jadi pager.
- jajangkungan: kaulinan leumpang maké awi dua anu aya panincakan. Disebut ogé égrang
- luncat tali/ luncat tinggi: kaulitan ngaluncatan tali anu dicekelan ku duaan. Talina saeutik-saeutik diluhurkeun (biasana tina karet geulang).
- ngadu kaléci: kaulinan maké kaléci. Aya rupa-rupa aturan.
- oray-orayan: kaulinan lobaaneun bari kakawihan, pacekel-cekel taktak, jeung ngantay maju siga oray luar-léor.
- paciwit-ciwit lutung: kaulinan bari kakawihan jeung paciwit-ciwit leungeun nuturkeun paréntah kawih
- pérépét jéngkol: kaulinan bari kakawihan jeung nyangkedkeun unggal suku sabeulah, terus puputeran teu meunang leupas.
- pelak cau: kaulinan nangkeup tihang imah ku sababaraha urang pauntuy-untuy. Aya hiji nu kudu nyobaan ngabetot budak ti nu pangtukangna sina leupas.
- sérmen: kaulinan peperangan pabalad-balad bari maké pedang anu dijieun biasana tina awi. Saurang dianggap paéh upama sukuna ti tuur ka handap katoél ku pedang musuhna. Kitu saterusna nepikeun kabéh musuh paéh.
- sondah: kaulinan ku cara éngklé-éngkléan make ngaliwatan kalang kotak-kotak. Aya kotak anu ditandaan ku kojo (tina batu) anu teu meunang ditincak.
- sorodot gaplok: ampir sarua jeung éngklé, ngan batuna dibawa ku suku bari leumpang gancang terus sarua ditajongkeun kana batu séjén anu ditangtungkeun
- ucing-ucingan: kaulinan lulumpatan jeung nyingcétan lantaran diudag jeung rék ditoél ku nu jadi ucing.
-  Galah Jidar
-  Ucing Baledog
- Popolisian
- ucing sumput: kaulinan néangan batur nu nyumput upama saurang jadi ucing. Biasana ucing ngitung heula méré waktu batur nyumput saacan kudu néangan kabéhanana. Aya rupa-rupa aturan.
Aya nu bade nambihan manawi???

Dicandak Ti Wikipédia, énsiklopédia bébas basa Sunda.
Foto ti: widjana.deviantart.com

Cag ah,
Baktos simkuring Lilis Mayasari nu ker sono ka lembur baheula.